Puber in huis

 

Geweldig zo’n Stabij of Wetter die na de puppytraining luistert als je ‘zit’ zegt en komt als je hem roept. De tijd die je in de opvoeding en training van je hond hebt gestopt, werpt zijn vruchten af. Je bent trots op jezelf maar zeker ook op je jonge hond. Van de een op de andere dag slaat het gedrag van je hond ineens om. Je roept hem net als altijd en heeft al een voertje klaar om hem te belonen, maar je hond kijkt je aan, draait zich om en rent nog eens een extra rondje.

blog_puber in huis

Hij is helemaal niet van plan om te komen!  Sterker nog, hij lijkt het wel erg naar zijn zin te hebben en blijft lekker spelen. Je lieve pup is gegroeid en terecht gekomen in de adolescentie. Als je goed kijkt, zie je bananen uit zijn oren groeien! 

Fase

Je bent niet de enige hondeneigenaar die stom verbaasd staat te kijken terwijl zijn altijd zo goed luisterende hond, ineens geen idee meer blijkt te hebben wat je van hem wilt. Het hoort erbij, het is de volgende fase op weg naar volwassenheid. Ergens tussen de 6 en 12 maanden oud, begint de adolescentie. De ene hond is daar vroeg mee, de ander wat later. Hormonen en onzekerheid zijn de twee kernwoorden van deze ontwikkelingsperiode. Je kan deze periode niet overslaan. Je kan wél leren hoe je zo goed mogelijk met deze puberperikelen kunt omgaan. Hoe lang de puberteit duurt, verschilt per hond. Let wel, het is een fase! Met de juiste begeleiding wordt je band sterker, groeit het vertrouwen tussen jou en je hond en wordt het een heerlijke huishond. 

Veranderingen

Niet alle pups hebben er last van. Sommige worden volwassen zonder dat je veel aan hen merkt, behalve dan dat tijdens de puberteit een teef loops wordt en een reu zijn poot op gaat tillen en de eerste keer misschien omvalt.

  • De wereld van je hond wordt groter; hij gaat verder van je weg dan je gewend bent, gaat op avontuur.  Door de hormoonpiek ‘ziet’ hij ineens een wereld aan geuren die voorheen niet interessant waren. Je hond heeft moeite om al deze nieuwe informatie te verwerken. Soms gaat een hond probleemgedrag  vertonen als bijtgedrag, graven, langdurig blaffen.
  • Je hond wordt seksueel volwassen. Een reu vertoont meer en meer interesse in teefjes en kan ook binnenshuis gaan markeren. Teefjes maken avances tijdens de loopsheid. Beide kunnen agressief worden naar een seksegenoot. Sommige teven kunnen wat humeurig zijn.
  • Doorgaans hebben de honden een korte concentratie span; hij kan je aankijken of hij ‘water ziet branden’ en is ineens de meest simpele opdracht vergeten. De hersenen van je hond maken een groeispurt; er vindt ook een reorganisatie plaats van functies van de verschillende hersendelen.
  • Je hond heeft veel energie en heeft dus veel uitdaging nodig.
  • Sommige honden worden terughoudender of bang van dingen waar ze daarvóór geen angst hadden. De hormoonpiek en alle veranderingen maakt hen onzeker. Teefjes kunnen onzeker worden van alle aandacht die ze ineens krijgen van andere reuen.
  • Puppyprivileges zijn voorbij. De rangorde in een roedel honden wordt opnieuw bepaald. Dat kan wat schermutselingen geven. Ook de rangorde in het gezin kan veranderen; je hond kan zich anders gaan gedragen naar je kinderen of de vriendjes van je kinderen.
  • Door het testosteron kan er territoriaal gedrag ontstaan bij reuen; ook kunnen ze hun speeltjes, voerbak of ligplaats ineens gaan verdedigen.
  • Door de hormonen sluiten de groeischijven van je hond. Hij is nu fysiek volwassen, maar ontwikkelt zich mentaal nog verder tot ongeveer 2 ½ – 3 jaar oud. De puberteit  is een onderdeel van de adolescentie.
  • De puppyvacht is nu helemaal vervangen.

Hormoonpiek

Voor zowel reuen als teven komt er een hormoonpiek, maar deze heeft voor beide verschillende uitwerkingen. Wanneer reuen geslachtsrijp worden, krijgen zij een enorme piek in hun testosteronniveau in het bloed. Soms wel zeven keer hoger dan bij een volwassen reu. Dat geeft verandering in de geur die je jonge reu uitscheidt en dat zorgt weer voor gedragsverandering bij reuen die jullie ontmoeten.

Het kan gebeuren dat je jonge puber ineens te maken krijgt met correcties van volwassen reuen die je niet had zien aankomen. Het kan ook gebeuren dat een jong volwassen reu een puber echt opzoekt om een probleem te creëren. Heel vervelend.

Ook het gedrag van je eigen puber kan veranderen. Kon je jonge reu eerst heel goed spelen met andere honden, kan dat nu veranderen in hoge opwinding en het bestijgen van andere honden. Dat kunnen teven zijn, maar het gebeurt ook wel bij reuen. Omdat je puber geleid wordt door zijn hormonen, zal hij zelf niet snel kunnen stoppen met dit gedrag. Jij als begeleider zal dit in goede banen moeten leiden. Bestijgt je puberende reu een andere hond, dan kan je hem daar beter weghalen en aanlijnen. Op die manier zorg je ervoor dat hij weer kalmeert. Je houdt controle over de situatie en voorkom je dat je hond ongewenst gedrag aanleert. 

Onzeker

Veel hondeneigenaren hebben hun hond goed gesocialiseerd en zijn naar een puppycursus geweest. Je puppy is voldoende opgevoed en getraind. Je bent tevreden over het resultaat. De komende 15 jaar heb je een prima huishond. Je kan nu rustig gaan genieten van alle energie die je erin gestoken hebt. 

Vlak voor de eerste loopsheid kan een teef echter erg onzeker worden. De hormonenstroom die op gang komt en veranderingen in gang gezet in haar lijf kunnen er voor zorgen dat ze angstig wordt voor van alles. Voor jou als begeleider lijkt het alsof ze ‘teruggevallen’ is in de socialisatiefase waar ze met 3 maanden in zat; het lijkt erop alsof ze intussen niets geleerd heeft van de kennismaking met de wereld om haar heen. Ook reuen kunnen trouwens onzeker worden; soms worden ze onstuimig en doen ze druk, ook een teken van onzekerheid. 

Geen nood, het gaat hier om een tijdelijke periode. De adolescentie kenmerkt zich, net als bij mensen overigens, door een hoge mate van onzekerheid. Juist omdat alle zekerheden wegvallen, je opnieuw je plaats in de groep moet vinden, je een nieuwe kijk krijgt op de andere sekse en de wereld om je heen er ineens anders uitziet. Dat gaat voorbij als je de juiste begeleiding geeft aan je jonge hond en met geduld bekijkt wat je hond nodig heeft. Hanteer in ieder geval dezelfde huisregels als voorheen, ‘ja’ is ‘ja’ en ‘nee’ blijft ‘nee’, consequent zonder boos te worden. Routine en regelmaat kan een duidelijke structuur geven aan een hond, iets om je aan vast te houden, iets dat je zekerheid geeft.

Blijf ook in deze periode je hond socialiseren. Misschien niet meer zo intensief, maar toch…loop samen weer eens langs een schoolplein met kinderen, laat je hond rustig andere honden ontmoeten of voorkom onstuimige ontmoetingen van andere honden (ga er gewoon tussen staan of maak een kleine omweg), wandel weer eens langs de kinderboerderij. Net als in de puppytijd heeft je hond ook nu behoefte om begeleiding te krijgen bij het her-ontdekken van de wereld om hem heen. Niet alle honden kunnen dit zelf oplossen.

Attentie en Impulscontrole

De oefeningen die je deed met je pup zijn toe aan uitbreiding. Maar hoe en wanneer er uitgebreid kan worden, verschilt enorm per puber. Kijk dus altijd naar je eigen hond en hoe hij reageert. Maak het niet te ingewikkeld. Luistert je hond niet naar jouw opdracht (commando), vraag hem dan iets anders, iets eenvoudigs en beloon dat of hou hem tijdelijk aan de (lange) lijn. Je hond kan er niets aan doen. Zijn hersenen zijn tijdelijk niet goed te besturen. Zijn concentratiespan is kort. De hormonen doen de rest. 

In deze periode kan je soms beter samen lange wandelingen maken of samen spelen. Aan de lijn zeg je af en toe zijn naam en ‘kijk eens’ en beloont hem voor zijn aandacht. Zo voorkom je frustratie bij jullie beiden en hou je contact. Een aandachtsoefening (link) is ook handig als je hond bijvoorbeeld territoriaal gedrag gaat vertonen in het park of als je hond zo onzeker geworden is dat hij/zij gaat snauwen naar alle honden die willen passeren.

Ook een oefening impulscontrole (link) helpt hem zich te concentreren. Over een tijdje is hij weer goed aanspreekbaar en kan je de basis-gehoorzaamheid weer opfrissen. Je zal zien, door je begeleiding groeit je hond uit tot een stabiele, volwassen hond.

Renspelletje

Gebruik bijvoorbeeld renspelletjes wanneer je een hond hebt die geneigd is te treuzelen. Daarmee maak je het naar je toekomen een activiteit en niet een plicht. Rennen samen met je begeleider of je begeleider proberen te vangen, is voor de meeste honden niet te weerstaan. Statisch afwachten brengt geen snelheid in een al trage gebeurtenis, dus verander dat.

Wat heb je nodig? Een beetje conditie, goede schoenen, lekkere voertjes en een omgeving waar jullie samen veilig kunnen rennen. Voor een jachthond betekent dat er geen vogels of katten in de buurt moeten zijn (?!) Gooi een voertje weg en wanneer je puber het voertje gaat halen, ren je de andere kant op en roep je de naam van je hond. Zodra je puber je inhaalt, zeg je dat hij helemaal geweldig en knap is (“wat ben jij knap zeg!! superpup!”). Je gaat vervolgens stilstaan en geeft je puber achter elkaar vier tot vijf kleine voertjes en daarna gooi je weer een voertje voor je uit. Je wacht tot je hond het voertje achterna rent, vindt en opeet en dan ren je weer de andere kant op terwijl je zijn naam roept.

Dit renspelletje kan overigens ook even kort tijdens de wandeling zijn. Je lijnt de hond af, gaat een stukje samen heen-en-weer rennen en je lijnt hem weer aan.

Fietstraining

Natuurlijk mag je pas de hond naast de fiets laten lopen als hij circa 1 jaar oud is. Eigenlijk bedoelen we met deze voorwaarde, dat je de hond pas fysiek mag belasten nadat de groeischijven zijn gesloten, en dat is precies wat er gebeurt in de puberteit onder invloed van hormonen.

Je moet hierop wachten, maar je kan ondertussen je hond wel voorbereiden. Allereerst kan je de hond leren rechts naast je te lopen; de meeste honden lopen immers links naast de begeleider. Je loopt samen een blokje om met de fiets in de linkerhand en je hond rechts. Gaat dat goed dan neem je een volgende keer de fiets in jer echterhand en laat je de hond rechts van de fiets lopen, met de fiets dus tussen julliie beide in. Best gek hoor, naast dat grote wiel lopen. 

Leer je hond wat handige opdrachtjes zoals “let op” als je je stuur naar links of rechts beweegt. Met de fiets een bocht nemen is voor een hond niet zo vanzelfsprekend. Voor je het weet, loopt hij tegen het voorwiel op. Nu leert hij dat hij zich even moet inhouden bij “let op”. Rij ook eens een stoep op en laat je fiets eens wat lawaai maken alsof je over hobbels heen rijd. Doe de fietstassen er eens op zodat je hond leert op iets meer afstand van de fiets te lopen. Gebruik een springer zodat je beide handen aan het stuur kan houden (eerste stappen kunnen nog wel met de hond aan de lijn want je fietst toch nog niet). 

En uiteindelijk kan je ook al een stukje fietsen met je hond, 1 of twee straatjes oefenen en dan weer terug naar huis. Je hond mag alleen draven en niet in galop, voor een gelijkmatige belasting van de gewrichten. Gaat hij over in galop, rem dan direct en rijd zo langzaam dat hij weer in draf verder gaat. Vergeet ook niet van tevoren even in te lopen en nadien uit te lopen met je hond, om blessures te voorkomen. Zo stoom je je hond klaar voor het lopen naast de fiets terwijl je wacht totdat hij uitgegroeid is.

Plezier met twee

Weet je niet goed wat je moet doen met je puberhond. Je kan de hond niet meer los laten lopen omdat hij niet meer terugkomt als je hem roept; de trainingen op de hondenschool zijn een ramp omdat hij alleen maar geïnteresseerd is in de teven; hij staat de hele dag achter het raam te blaffen omdat hij teveel energie heeft, of bijt hij in alles wat beweegt en voor zijn poten komt, dan wordt het tijd voor een momentje ‘plezier-met-twee’.  Het oplossen van hondenpuzzels is erg vermoeiend voor een hond, zeker in deze fase.

Je kan ze ook zelf maken. Kijk maar eens op Hersenwerkvoorhonden.nl  en op facebook voor Spelideeën voor honden of boek een privéles bij dogNL. Ik ben instructeur Hersenwerk voor Honden en kan je een aantal puzzels laten zien die eenvoudig zelf te maken zijn. Leuk om eens uit te proberen met je hond. 

Maak samen plezier en geniet! 

Noot: dit artikel is oorspronkelijk geschreven naar aanleiding van een lezing aan leden van de vereniging voor Stabij- en Wetterhoun (NVSW).

Vragen?

Wil je je hond begeleiden bij de (her)opvoeding van je puber, kijk dan op de pagina Gedrag&Welzijn en boek een afspraak Advies gedrag. Ik help je graag.